Tượng Gỗ Trắc

Đôi điều về gỗ Trắc (酸枝木)

Gỗ Trắc là gỗ đặc trưng của vùng Đông Nam Á.

Gỗ Trắc nghe tên đã cho thấy sự Tốt và Bền. Gỗ Lim nghe tên cũng thấy sự Tốt và Bền, nhưng gỗ Lim chỉ làm được cửa, ít người dùng làm sập, bàn ghế vì gỗ Lim chất không lành, tom thô to. Khác với Lim, gỗ Trắc là một loại gỗ rất quý hiếm, cây chậm lớn, nặng, rắn chắc, tom nhỏ dai mịn, vân đẹp, không mối mọt, ít cong vênh khi bị tác động của môi trường nên tuổi thọ của gỗ Trắc rất cao, được xếp vào gỗ nhóm loại I. Chất gỗ rất lành tính, đặc biệt an toàn với người sử dụng do vậy giới sành chơi gỗ mộc hay chọn sập, kỷ, bàn ghế, tượng nghệ thuật làm bằng gỗ Trắc là vậy. Vì là loại gỗ có giá trị cao, nên khi sử dụng gỗ Trắc để điêu khắc tượng, người Nghệ Nhân thường chọn đề tài hay biểu tượng như Thánh, Thần, Phật hoặc Danh Nhân có công với đất nước. Khi đó, người Nghệ Nhân thổi hồn vào mới tạo ra được những tuyệt tác.

Người Trung Hoa có truyền thống khéo tay về nghề mộc, họ chơi gỗ rất sành và biết giá trị của gỗ Trắc. Họ sang thu gom nhiều nên giá gỗ Trắc tăng lên một cách chóng mặt. Gỗ Trắc được mua bán bằng ki lô gam chứ không bằng mét khối. Gỗ Trắc có nhiều loại: Trắc Đỏ, Trắc Đen (Trắc Ta), Trắc Vàng (Trắc Nghệ), Trắc Dây, Trắc Nam Phi...

• Gỗ Trắc Đỏ: có màu sắc đỏ hồng như củ cà rốt, có vân nhẹ, để lâu thì xuống màu đen nhưng không đen bằng Trắc đen. Gỗ này chủ yếu được khai thác bên Lào, Campuchia và Thái Lan. Lúc xẻ gỗ vào đoạn sụn vân nhiều chun lại thì người thợ thường gọi đó là Trắc Chun.
• Gỗ Trắc Đen (Trắc Ta): màu đen huyền, có ít vân đỏ hồng, trông rất sang trọng. Bàn ghế hoặc đồ làm bằng gỗ Trắc Đen được giá hơn so với Trắc Đỏ. Gỗ Trắc đen để lâu rất ít xuống màu. Khi tìm được sụn khúc gỗ nào có vân nảy như lông chuột, người thợ gọi đó là Trắc Tía, rất hiếm và cao giá. Gỗ Trắc Đen còn được gọi là Trắc Ta, được phân bố từ Quảng Bình trở vào trong và một vài vùng ven biên giới Lào và Campuchia.
• Gỗ Trắc Vàng: có màu vàng nghệ nên người thợ thường gọi là Trắc nghệ. Trắc Vàng rất hiếm vì làm đồ không được đẹp như Trắc Đỏ và Trắc Đen nên Trắc Nghệ không được chuộng lắm. Những người chơi gỗ sành lâu năm lại rất thích, vì lúc đầu nhìn không thuận mắt nhưng sau một thời gian sử dụng gỗ sẽ xuống đều thành màu nâu trông rất đẹp mắt. Trắc Vàng chủ yếu có rải rác ở miền Trung Tây Nguyên và các nước bạn Lào, Campuchia.
• Gỗ Trắc Dây: có tên khoa học là Dalbergia tonkinensis, thuộc họ thân leo. Chúng sống dựa vào các loại cây cao lớn khác để phát triển, nhưng phát triển rất lâu và chậm lớn. Chúng có chiều dài chừng 10 đến 15m, là một loại gỗ tốt nhưng giá thành của nó cũng không cao.
• Gỗ Trắc Nam Phi: được nhập khẩu nhưng chất lượng không bằng gỗ Trắc Ta được. Gỗ rất nặng, cứng, vân khá đẹp nhưng tom gỗ to và hay bị nứt vì vậy giá thành không cao.

GIA HÙNG